وبلاگ
بهترین زمان تزریق واکسن آنفلوآنزا
واکسن آنفلوآنزا یکی از مهم‌ترین ابزارهای پیشگیری از ابتلا به بیماری آنفلوآنزاست؛ بیماری‌ای که هر ساله به‌ویژه در فصل‌های سرد، موجب ابتلا و حتی مرگ‌ومیر در گروه‌های پرخطر می‌شود. بسیاری از ما این پرسش را داریم که چه زمانی باید واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنیم تا بهترین اثربخشی را داشته باشد و بیشترین حفاظت را در برابر این ویروس فراهم کند.
در حالی که برخی تصور می‌کنند تزریق واکسن در هر زمانی از سال نتیجه یکسانی دارد، اما واقعیت این است که زمان‌بندی تزریق تأثیر زیادی بر اثربخشی آن دارد. در این مطلب سایت تله ویزیت، به‌طور جامع به بهترین زمان تزریق واکسن، گروه‌های هدف، افرادی که نباید واکسن بزنند، عوارض احتمالی، و شرایطی که نیاز به تعویق تزریق دارند، خواهیم پرداخت.
بهترین زمان تزریق واکسن آنفلوآنزا در ایران
چرا زمان تزریق اهمیت دارد؟
ویروس آنفلوآنزا معمولاً در ماه‌های سرد سال، به‌خصوص از اواخر پاییز تا پایان زمستان، بیشترین شیوع را دارد. از آنجا که بدن حدود دو هفته زمان نیاز دارد تا پس از تزریق واکسن، ایمنی کافی را ایجاد کند، تزریق واکسن قبل از آغاز فصل شیوع اهمیت زیادی دارد.
بهترین بازه زمانی برای تزریق
در ایران، شهریور تا اواسط مهرماه بهترین زمان تزریق واکسن آنفلوآنزاست. در این بازه، سیستم ایمنی بدن فرصت کافی برای ایجاد آنتی‌بادی‌ها دارد و فرد می‌تواند با بیشترین آمادگی وارد فصل پاییز و زمستان شود. البته اگر در این زمان موفق به تزریق نشدید، تزریق تا اواسط فصل پاییز نیز همچنان می‌تواند مفید باشد.
چه کسانی باید واکسن آنفلوآنزا تزریق کنند؟
گروه‌های پرخطر
بر اساس توصیه وزارت بهداشت ایران و سازمان جهانی بهداشت، گروه‌های زیر بیشترین نیاز را به واکسن آنفلوآنزا دارند:
- سالمندان بالای ۶۵ سال
- زنان باردار در هر سه‌ماهه بارداری (به‌ویژه سه‌ماهه دوم و سوم)
- افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت، بیماری قلبی، آسم، بیماری مزمن ریوی و کلیوی
- کودکان ۶ ماه تا ۵ سال
- افراد با سیستم ایمنی ضعیف (به دلیل بیماری یا مصرف داروهای سرکوب‌کننده ایمنی)
- کادر درمان و کارکنان مراکز بهداشتی و بیمارستان‌ها
چرا این گروه‌ها مهم‌اند؟
در این افراد، احتمال بروز عوارض شدید آنفلوآنزا و حتی مرگ بیشتر است. تزریق واکسن می‌تواند از شدت بیماری و میزان بستری جلوگیری کند.
از این بخش بخوانید: بررسی جامع بیماری دیابت نوع ۲
چه کسانی نباید واکسن آنفلوآنزا بزنند؟
موارد منع تزریق
گرچه واکسن آنفلوآنزا برای اغلب افراد بی‌خطر است، اما در موارد زیر تزریق آن توصیه نمی‌شود:
- افرادی که سابقه واکنش آلرژیک شدید به واکسن آنفلوآنزا یا هر یک از ترکیبات آن داشته‌اند
- افرادی که به پروتئین تخم‌مرغ حساسیت شدید دارند (برخی واکسن‌ها حاوی این پروتئین‌اند)
- کودکانی که کمتر از ۶ ماه سن دارند
- افرادی که در گذشته پس از تزریق، دچار سندرم گیلن‌باره شده‌اند (در این موارد مشورت با پزشک ضروری است)
از این بخش بخوانید: پاسخ به ۳۰ سوال پرتکرار پزشکی کاربران ایرانی در تابستان
عوارض احتمالی واکسن آنفلوآنزا
عوارض خفیف و شایع
- درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق
- تب خفیف
- سردرد و احساس خستگی
- درد عضلات
این عوارض معمولاً طی ۱ تا ۲ روز خودبه‌خود برطرف می‌شوند و جای نگرانی ندارند.
عوارض نادر ولی مهم
- واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی)
- کهیر یا تورم صورت و گلو
- مشکلات تنفسی
در صورت مشاهده این علائم، مراجعه فوری به اورژانس ضروری است.
در چه شرایطی باید تزریق واکسن را به تعویق انداخت؟
علائم و شرایطی که نیاز به تأخیر دارند
- تب بالا یا بیماری حاد در حال حاضر
- ابتلا به عفونت شدید تنفسی
- بهبودی ناقص پس از یک بیماری ویروسی یا باکتریایی
- بستری بودن به دلیل بیماری حاد در روزهای اخیر
تزریق واکسن در این شرایط ممکن است اثربخشی آن را کاهش دهد یا باعث افزایش عوارض شود. پزشک معمولاً توصیه می‌کند که بعد از بهبود نسبی، واکسن تزریق شود.
نکات مهم درباره واکسن آنفلوآنزا در ایران
تفاوت واکسن سه‌ظرفیتی و چهارظرفیتی
در بازار ایران، هر دو نوع واکسن آنفلوآنزا وجود دارد:
- سه‌ظرفیتی: علیه سه سویه اصلی ویروس آنفلوآنزا ایمنی ایجاد می‌کند.
- چهارظرفیتی: یک سویه اضافه از ویروس نوع B را نیز پوشش می‌دهد و محافظت بیشتری دارد.
مدت‌زمان ایمنی
ایمنی ایجادشده پس از تزریق واکسن، حدود ۶ تا ۱۲ ماه باقی می‌ماند؛ بنابراین تزریق سالانه توصیه می‌شود.
تزریق در دوران بارداری
زنان باردار می‌توانند واکسن غیرزنده آنفلوآنزا را در هر مرحله بارداری دریافت کنند. این کار علاوه بر محافظت مادر، از نوزاد نیز تا چند ماه پس از تولد در برابر آنفلوآنزا محافظت می‌کند. با توجه به شرایط خاص برخی مادران باردار، بهتر است قبل از تزریق واکسن آنفلوآنزا با پزشک خود مشوت نمایند.
جمع‌بندی
واکسن آنفلوآنزا یک راهکار مؤثر برای کاهش ابتلا، شدت بیماری و عوارض ناشی از آن است. برای بیشترین اثربخشی، در ایران بهترین زمان تزریق بین شهریور تا اواسط مهرماه است. گروه‌های پرخطر باید تزریق سالانه را جدی بگیرند، و افراد با شرایط خاص یا سابقه حساسیت باید پیش از تزریق با پزشک مشورت کنند. رعایت زمان مناسب و آگاهی از نکات مهم، می‌تواند نقش مهمی در سلامت فردی و عمومی جامعه ایفا کند.
